Obsługa prawna spółek
Nowa propozycja resortu pracy: czy faktycznie łagodzi skutki uprawnień PIP?
Projekt Ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw z dnia 01.09.2025, przewidujący kompetencje inspektorów PIP do stwierdzania istnienia stosunku pracy tj. przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o prace budzi niemałe kontrowersje. Właśnie ukazała się nowa propozycja Resortu Pracy łagodząca skutki ustawy
Działanie decyzji wstecz – czy zmiana jest istotna?
Analiza nowego projektu Ustawy wskazuje na brak uwzględnienia krytycznych głosów ze strony pracodawców i organizacji ich zrzeszających, ponieważ decyzje wydane przez inspektora PIP w zakresie ustalenia stosunku pracy, nadal będą miała rygor natychmiastowej wykonalności, natomiast skutki jakie ta decyzja wywołuje w przeszłości zostaną wstrzymane aż do rozstrzygnięcia sporu. Warto zaznaczyć, że decyzja inspektora PIP rozciąga się aż na 3 lata wstecz przed jej doręczeniem i wywołuje skutki podatkowe z zakresu ubezpieczeń społecznych, i ubezpieczenia zdrowotnego oraz obowiązkowych wpłat na fundusze.
Oznacza to, że na pracodawcy, będą ciążyły również obowiązki związane z obliczeniem oraz wpłaceniem zaległych składek ZUS oraz zaktualizują się roszczenia zatrudnionego o zapłatę wynagrodzenia za nadgodziny czy urlop. Jednak wykonalność decyzji nastąpi dopiero z chwilą zakończenia się sporu. Pierwsza wersja projektu zakładała podobny mechanizm działania decyzji inspektora PIP. Od momentu wydania (a nie jak obecnie doręczenia) decyzji pracodawca musiał traktować pracownika jak zatrudnionego na umowę o pracę. Skutki za okres wcześniejszy (do 3 lat wstecz) również miały być wstrzymane do czasu uprawomocnienia się decyzji.
Praktyczne problemy w dowodzeniu istnienia stosunku pracy
Nowa wersja projektu wprowadza znaczące zmiany w zakresie ustalania warunków zatrudnienia. Pierwszy projekt przewidywał jedynie, że w przypadku, gdy zgromadzony przez okręgowego inspektora pracy materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie wynagrodzenia za pracę, przypuszcza się, że wskazane zostanie minimalne wynagrodzenie za pracę. Nowy projekt ustawy w znaczny sposób rozszerza mechanizm domniemań i w przypadku, jeśli zgromadzony materiał nie pozwala na ustalenie:
1) rodzaju zawartej pomiędzy stronami umowy o pracę – wskazana zostanie umowa na czas nieokreślony
2) daty zawarcia umowy o pracę i daty rozpoczęcia pracy – wskazane zostanie, że data rozpoczęcia pracy jest równocześnie datą zawarcia umowy o pracę
3) miejsca wykonywania pracy – wskazana zostanie siedziba pracodawcy
4) wymiaru czasu pracy – wskazany zostanie pełny wymiar czasu pracy
5) wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ust. 2b pkt 6, w decyzji, o której mowa w art. 11 pkt 7a - wskazane zostanie minimalne wynagrodzenie za pracę, o którym mowa w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Rozszerzona lista domniemań oznacza, że przy braku dokumentacji pracodawca może zostać obciążony maksymalnymi zobowiązaniami – pełen etat, umowa na czas nieokreślony, zatrudnienie od pierwszego dnia współpracy.
Co dalej?
Zmodyfikowana wersja projektu nie rozwiązuje głównych obaw środowiska pracodawców. Decyzje okręgowych inspektorów PIP nadal będą wymagały natychmiastowego wykonania, a rozszerzony katalog domniemań może prowadzić do maksymalizacji zobowiązań przy niewystarczającej dokumentacji.
